Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) διαπίστωσε ότι, παρόλο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διασφαλίζει την ακριβή και έγκαιρη καταγραφή των παράτυπων δαπανών, συχνά ο χρόνος που απαιτείται για την ανάκτηση αυτών των ποσών είναι μεγάλος.
Στις περιπτώσεις των γεωργικών ταμείων που τελούν υπό επιμερισμένη διαχείριση και για τα οποία την πρωταρχική ευθύνη φέρουν τα κράτη μέλη, τα ποσοστά ανάκτησης είναι γενικά χαμηλά, αν και με σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ.
Από το 2014 έως το 2022, σε όλους τους τομείς, καταγράφηκαν παράτυπες δαπάνες, δηλαδή ποσά που δαπανήθηκαν κατά παράβαση των κανόνων, συνολικού ύψους 14 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Με τον όρο «ανάκτηση» κεφαλαίων της ΕΕ νοείται η διεκδίκηση της επιστροφής μέρους ή του συνόλου των ποσών που καταβλήθηκαν σε φορέα υλοποίησης ή δικαιούχο, ο οποίος στη συνέχεια κρίθηκε ότι δεν είχε συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις που ορίζει η ΕΕ για τη χρηματοδότηση.
Το κλιμάκιο ελέγχου διαπίστωσε ότι συνήθως απαιτούνται 14 με 23 μήνες από την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων που χρηματοδοτήθηκαν μέχρι την έκδοση του εντάλματος είσπραξης και, στη συνέχεια, άλλοι τρεις με πέντε μήνες μέχρις ότου τα σχετικά ποσά πράγματι επιστραφούν. Μάλιστα, η ΕΕ παραιτείται τελικά από την είσπραξη ποσοστού μεταξύ 1% και 8% των ποσών αυτών.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για την ανάκτηση, χωρίς καμία καθυστέρηση, των κονδυλίων που δαπανώνται αντικανονικά», δήλωσε ο Jorg Kristijan Petrovič, μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για τον έλεγχο. «Το οφείλει στους Ευρωπαίους φορολογούμενους, αν δεν θέλει να χάσει την εμπιστοσύνη τους», προσθέτει.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για το 2022, μεταξύ του 2021 και του 2022, το ποσοστό των παράτυπων δαπανών αυξήθηκε από 3 % σε 4,2 % του προϋπολογισμού. Το γεγονός αυτό καθιστά επιτακτικότερη την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας ανάκτησης.
Το ΕΕΣ διαπίστωσε ότι τα σημαντικότερα εμπόδια για την ανάκτηση κεφαλαίων υπό άμεση και έμμεση διαχείριση οφείλονται στον υπερβολικό χρόνο που μεσολαβεί από τη στιγμή του εντοπισμού μιας οικονομικής παρατυπίας και της έκδοσης του εντάλματος είσπραξης.
Για τον σκοπό αυτό, προτείνει να βελτιωθεί ο σχεδιασμός των ελεγκτικών εργασιών και να εξεταστεί η οικονομική επίπτωση των συστημικών παράτυπων δαπανών. Συνιστά επίσης να επανεισαχθούν τα κίνητρα που ίσχυαν για τα κράτη μέλη κατά τον προηγούμενο κύκλο χρηματοδότησης, με σκοπό την ανάκτηση κονδυλίων στον τομέα της γεωργίας. Ειδικότερα, κατά τον προηγούμενο κύκλο, τα κράτη μέλη υποχρεώθηκαν να επιστρέψουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ το ήμισυ των ποσών που δεν είχαν κατορθώσει να ανακτήσουν μέσα σε 4-8 χρόνια.
Τέλος, το ΕΕΣ συνιστά στην Επιτροπή να παρέχει σε ετήσια βάση ακριβή και πλήρη στοιχεία σχετικά με τις δαπάνες που έχουν κριθεί παράτυπες και με τα μέτρα που λαμβάνονται για τη διόρθωσή τους, με απώτερο στόχο τη βελτίωση της διαδικασίας.
