Στη δημόσια παρέμβασή της στην Αθήνα, η Ευρωπαία Γενική Εισαγγελέας Λάουρα Κοβέσι έκανε αιχμηρές δηλώσεις για την κατάσταση διαφάνειας στην Ελλάδα, με ειδική αναφορά στον ΟΠΕΚΕΠΕ και στα εμπόδια που συναντούν οι έρευνες λόγω του άρθρου 86 του Συντάγματος. Οι τοποθετήσεις της φωτίζουν κρίσιμα ζητήματα θεσμικά, νομικά και πολιτικά, που αφορούν τόσο τη διαχείριση των κοινοτικών πόρων όσο και τη δυνατότητα πραγματικής δικαιοσύνης στη χώρα.
Τι είπε η Κοβέσι για τον ΟΠΕΚΕΠΕ
-
Η Κοβέσι κατηγόρησε ότι «για χρόνια, εγκληματίες με βοήθεια κρατικών λειτουργών έκλεβαν ευρωπαϊκά χρήματα που προορίζονταν για τίμιους αγρότες», και ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ «έγινε το ακρωνύμιο της διαφθοράς».
-
Υποστήριξε ότι υπήρξαν περιστατικά όπου «έντιμοι αγρότες δεν είχαν πρόσβαση στα ευρωπαϊκά κονδύλια», επειδή άλλοι έκαναν διαδρομές διαπλοκής ή εκβίασης.
-
Επισήμανε ότι η έρευνα για τον ΟΠΕΚΕΠΕ — όπως και για την τραγωδία των Τεμπών — δεν κατόρθωσε να φτάσει σε βάθος όπου θα έπρεπε, λόγω νομικών περιορισμών που προέρχονται από το άρθρο 86 του Συντάγματος.
-
Επιπλέον, έκανε λόγο για «επιφανειακή έρευνα» ως προς τις υποθέσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει, υποδηλώνοντας πως δεν έχουν διερευνηθεί όλες οι διαστάσεις.
-
Τόνισε ότι η ελληνική Βουλή «μπορεί να τροποποιήσει το άρθρο 86» ώστε να μην εμποδίζεται στο μέλλον η λειτουργία της ευρωπαϊκής εισαγγελίας στην Ελλάδα.
Το άρθρο 86: Το νομικό «αγκάθι»
Το άρθρο 86 του Συντάγματος αφορά την ευθύνη των υπουργών — και θεωρείται από πολλούς ως νομοθετική ασπίδα που σε ορισμένες περιπτώσεις παρεμποδίζει την άσκηση ποινικών ελέγχων. Η Κοβέσι ανέφερε συγκεκριμένα ότι:
-
Υπάρχουν τουλάχιστον δύο περιπτώσεις (ΟΠΕΚΕΠΕ και Τέμπη) όπου το άρθρο 86 «παρεμπόδισε την έρευνά μας».
-
Αν και το Σύνταγμα δεν επιτρέπει παραβιάσεις, η λύση βρίσκεται στην αναθεώρησή του — ώστε οι έρευνες να μπορούν να φτάνουν σε βάθος χωρίς θεσμικά εμπόδια.
-
Υποστήριξε πως η κυβέρνηση έχει δείξει διάθεση για αλλαγή του άρθρου 86.
Πολιτικό και κοινωνικό μήνυμα
Η Κοβέσι δεν περιορίστηκε σε τεχνικές ή νομικές διαπιστώσεις· έστειλε και πολιτικά μηνύματα:
-
Προειδοποίησε όσους σκέφτονται να παρεμβληθούν στις έρευνες: «Καλώ όποιον θέλει να παρέμβει στο έργο μας να το ξανασκεφτεί».
-
Υποστήριξε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ήρθε για να μείνει στην Ελλάδα, παρά τις αντιδράσεις ή προσπάθειες εκφοβισμού.
-
Τόνισε ότι οι κατηγορίες περί έλλειψης ανεξαρτησίας της Εισαγγελίας είναι «fake news».
-
Συνδύασε τη διαφθορά με σημαντικές κοινωνικές παθογένειες: «Το οικονομικό έγκλημα και η διαφθορά μπορεί να σκοτώσει — τα Τέμπη είναι ένα τέτοιο παράδειγμα».
Συμπεράσματα & προοπτικές
-
Διαφάνεια vs θεσμικά εμπόδια
Οι δηλώσεις της Κοβέσι αναδεικνύουν πως το πρόβλημα της διαφάνειας στην Ελλάδα δεν είναι μόνο θέμα συμμορφώσεων αλλά θέμα θεσμικών περιορισμών. Αν δεν αρθούν τα εμπόδια (όπως μέσω αναθεώρησης του άρθρου 86), οι έλεγχοι που επιδιώκονται να διεξαχθούν υπό πίεση θα βρίσκονται πάντα σε μειονεκτική θέση. -
Ο ρόλος του ΟΠΕΚΕΠΕ ως σύμβολο
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργεί ως συμβολική υπόθεση: το όνομα του οργανισμού συνδέεται σε δηλώσεις της Κοβέσι με παθογένειες όπως διαπλοκή, πελατειακό κράτος και αθέμιτη διάνομη ευρωπαϊκών πόρων προς λίγους. -
Ανάγκη πολιτικής βούλησης
Η Κοβέσι υπογράμμισε ότι το Κοινοβούλιο έχει τη δυνατότητα να δράσει — και ότι υπάρχει ενδείξεις ότι η κυβέρνηση ήδη το εξετάζει. Η μετάβαση από την πρόθεση στην πράξη θα είναι κρίσιμη. -
Σημαντική διεθνής διάσταση
Η καμπύλη των δηλώσεων δείχνει ότι οι υποθέσεις αυτές δεν είναι απλώς εσωτερικές. Η διαφθορά και η κατανομή ευρωπαϊκών κονδυλίων έχουν κοινοτική διάσταση — και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία φιλοδοξεί να είναι πιο παρούσα και αποτελεσματική.
